بارها شنیده اید که مثلا می گویند بنزین در ترکیه یا اروپا گرانتر از ایران و عربستان است و یا اتومبیل در ایران گرانتر از دبی و ترکیه است. این جملات به چه معنی است و از کجا ناشی می شود؟
تفاوت "درآمد سرانه اسمی" و "درآمد سرانه براساس برابری
قدرت خرید"
بارها
شنیده اید که مثلا می گویند بنزین در ترکیه یا اروپا گرانتر از ایران و عربستان است
و یا اتومبیل در ایران گرانتر از دبی و ترکیه است. این جملات به چه معنی است و از کجا
ناشی می شود؟
فرض
کنید سبدی از 5 کالا شامل یک کیلو گوشت، یک کیلو برنج، یک گالن بنزین، یک پیراهن مردانه،
و یک دفتر صدبرگ را در ایران بتوان به قیمت 100 هزار تومان (تقریبا 30 دلار) خریداری
کرد و همان سبد کالا را در آمریکا به قیمت 90 دلار بتوان تهیه کرد، در آنصورت و با
تعمیم آن به کل اقتصاد، می توان گفت قیمتهای داخلی کالاها در ایران یک سوم قیمتهای
داخلی آمریکاست. زیرا با 90 دلار در ایران می توان بجای یک سبد کالا، سه سبد کالای
گفته شده را خریداری کرد. با این مثال، چنانچه درآمد سرانه آمریکاییها سه برابر درآمد سرانه ایرانیها باشد، درآنصورت از نظر
قدرت خرید در شرایط برابر قرار خواهند داشت.
برای
مقایسه بهتر تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه کشورها معمولا از برابری قدرت خرید
(یا اصطلاحا شاخص PPP) برای
همسان سازی قیمتهای داخلی کشورها استفاده می
کنند. استفاده از شاخص درآمد سرانه برای مقایسه سطح رفاه و درآمد کشورها این اشکال
را دارد که نمی توان فهمید با آن درآمد چه مقدار کالا و خدمات را درآن کشور می توان
خرید ولی با بکارگیری روش برابری خرید، می توان با حذف تفاوت قیمتهای داخلی کشورها،
درک درستی از میزان درآمد و قدرت خرید آن درآمد به دست آورد.
در
سال 2013، تولید ناخالص داخلی اسمی ایران معادل 367 میلیارد دلار بود که با در نظرگفتن
جمعیت 77 میلیون نفری ایران، درآمد سرانه اسمی هر ایرانی معادل 4،766 دلار محاسبه گردیده
است. در همان سال، تولید ناخالص داخلی براساس برابری قدرت خرید معادل 1،244 میلیارد
دلار بود که درآمد سرانه براساس برابری قدرت خرید، حدود 16،164 دلار به ازای هر نفر
محاسبه شده است.
بعبارت
دیگر، قیمتهای داخلی در ایران در مقایسه با متوسط جهانی، حدودا یک سوم است. بدیهی است
منظور از پایین بودن قیمتهای داخلی، متوسط کالاها و خدمات در کل اقتصاد است و گرنه
کالاهایی نظیر اتومبیل در ایران تقریبا دو برابر قیمتهای جهانی است.
منبع:اقتصاد
به زبان ساده